Aleksitimi

En basit tanımıyla duygularını fark etme, tanıma, ayırdetme ve ifade etme güçlüğü olarak tanımlanan aleksitimi başlangıçta ruh sağlığı alanında psikosomatik bir durumu ve belirtiyi anlatmak amacıyla ortaya atılmışken zaman içinde aleksitiminin sağlıklı bireylerde de sıkça görüldüğü fark edilmiştir. Kelime anlamı olarak aleksitimi Yunanca’da a= yok, lexis= söz, thymos=duygu anlamına gelen kelimelerin birleşmesinden meydana gelmiş bir kavramdır.

Aleksitimik kişilik özellikleri belirtilerinin dört temel başlık altında toplanmaktadır:

⚜️1-Duyguları fark etme,ayırt etme ve söze dökme güçlüğü

⚜️2-Hayal kurma, düşlem yaşantısında kısıtlılık

⚜️3-Operasyonel düşünme biçimi

⚜️4-Dış merkezli-uyum sağlamaya yönelik bilişsel yapı

Çalışmalarda beynin sağ yarımküre hasarı olan kişilerin aleksitimik belirtiler gösterdiği, yine beynin sağ ve sol yarımküre arasındaki bağın bozulmasının da aleksitimiye neden olduğu gösterilmiştir. Sağ hemisferin duyguları işlemede ve düzenlemede, dilin duygusal öğelerini tanıma ve ifade etmede önemli rol oynadığı ve buna bağlı olarak aleksitimik belirtilerin oluştuğu bulgularına ulaşmışlardır. Aleksitimi oluşumunda duyguların dışavurumunda önemli rolü olan frontal lobda meydana gelen sorunların da önemli yer tuttuğu bildirilmektedir.

💥Aleksitiminin üç önemli özelliği (duyguları ifade güçlüğü, düşlem eksikliği, içe vuruk düşünme eğilimi) ile sağlıksız ego savunmaları ve baş etme stilleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Ülkemizde de Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde aleksitimi yüksek oranda görülmektedir. Avrupa da yapılan çalışmalarda genellikle gelişmiş batı toplumlarında az görülürken doğuya gittikçe (Bulgaristan, Romanya ve Yunanistan gibi ülkelerde) artmakta, Türkiye’de oldukça yüksek oranlara ulaşmaktadır.

🔌Uzmanlar bunu, duyguları işlemekle görevli sinirsel devrelerin “kısa devre” yapmasına bağlıyor. Beynin singulat korteksi, duyguların beyindeki tezahürünü bu kişilerde bloke ediyor. Yani diyelim kişinin kalp atışları hızlanıyor; ancak bunu tetikleyenin “heyecan” olduğunu bilmiyor; çünkü duyguları işleyen devrelere böyle bir mesaj ulaşamıyor